| . . . . Jan Adriaensz Cramer imp[etran]t contra de weesm[eeste]rs ende regierders van Nijewe Nijedorp gedaechde in der saecke hangende voor den hoogen rade in Hollandt tusschen Jan Adriaensz Cramer tot Alcmaer als ouder ende
voocht van Sijbrant Jansz sijnen soon impetrant in cas van mainctenue ende van requeste civile ter eenre ende de burgemeesters weesm[eeste]rs ende regierders van Nijeuwe Nijedorp gedaechdens int zelve cas ter andere zijden allegerende impetrant dat in levende leijve was Sijmon Willemsz priester cureijt van den parochie kercke van Nijendorp inden lande van Westvrieslandt de welcke inde voors[chreven] parochie kercke van Nijendorp op dautaer van de apostelen Sijmon ende Juda gefundeert ende geerigeert hadde seeckere vicarie hebbende daer toe geconfereert ende geassigneert bij eeuwige ende irrevocable donatie seeckere zeven geerssen goetlandts ende drie sneesen bovenpaedt binnen den banne ende jurisdictie van Nieudorp belent aende oostsijde Pauwels Jansz mit sijn broeders ende susters ende aende westsijde
Cornelis Maertensz ende noch thijen geerssen ende |
| een snees bovenpaedt in de voorschreve jurisdictie van Nijendrop belent nijet het kerck ofte pastorielandt aldaer aende Oostsijde ende Heijndrick Janssen van Haerlem aende westsijde noch een gers saedtlandt de rondewerff achter de woonstede off huijs van Lambert Pietersz ende noch benede paedt een morgen lants ende twee sneesen bekent int oosten Wouter Willemsz als voocht van sijn moeder ende int westen Gerrit Lambrechtsz alles mede gelegen in de voorschreve banne ende jurisdictie van Nijendrop hebbende d voorschreve fundateur gewilt dat voor d eeste reijse eene Carel Jansz ander genaempt Robius van Mechelen clerck onder den bisdome van Camerick
mette voorschreve vicarie voorsien ende daerinne geinuestieert soude werden den selven daer toe presenterende ende als naer doode van den voornoempden Carel Robius d voorschreve vicarie ofte capellarije soude comen te vaceren dat alsdan trecht van patronaetschap ofte presentatie vande zelve vicarie soude specteren ende toebehooren den voorschreven fundateur soo lang als hij leefde ende naer sijn doot t selve recht van presentatie soude specteren comen ende devolveren opde naeste van den bloede laicum aut laicum erffgenaem van den voorschreven fondateur sulcx nochtans dat donder man soude gaen ende geprefereert werden voor den ouder vrou persoon hebbende de voorschreve fundateur noch daer bij gevoucht verscheijden andere conditien alhier nodeloos om te verhaelen breeder blijckende
bij de brijeven van fundatie daer van zijnde in date den twintichsten meij anno vijftien hondert ende vijff welcke voorschreve fondateur deser werelt overleden zijnde hadde achtergelaten twee broeder namentl[ijk] Cornelis Willemsz die gehadt ende achtergelaten hadde een dochter genaempt Griete Corn[elis] dochter |
| des impetrants moeder ende Wouter Willemsz de welcke ontrent vijff weecken gehijlijckt geweest sijnde gestorven was naelatende sijne huijsvrouw bevrucht ende waer van kinde de welcke naer haer mans doot gebaert hadde een soon die genaempt wierde nae sijn overleden vader Wouter Woutersz ende d voors[chreven] vicarie seeckere tijt voorde troubles vacerende alsoo ettelijcke persoonen haer opwierepen als totte gifte van de zelve gerechticht
sijnde was daer over tusschen d voornompde persoonen ter eenre ende voorschreve Grietgen Cornelis dochter des impetrants moeder ter andere sijde questie geresen zijnde voor heer Jan Grouwel als doen deecken tot Hoorn als overste rechter inde geestelijcke saecke over t Noorderquartier welcke questie bij den selven deecken gedecideert was in sulcker vougen dat d voors[chreven] Grietgen Cornelis dochter verclaert werde alleen tott pre sentatie ende gifte vande voorschreve vicarie gerechticht te wesen ende hadde dienvolgende d selve vicarie ge confereert op Huijbrecht P[iete]rs haren soons soon die genaempt was Pieter Huijbrechts ende nijet op den impetrant haer soon overmits des impetrants vader Adriaen Jacobsz wesende vande gereformeerde relige de
gifte voor den impetrant sijnen soon nijet en begeerde doch hadde d voorschreve Huijbrecht Pieters daer van geen investiture van den bisschop van Haerlem indien tijt comen gecrijgen dan met voorgaende consent van den impetrant als wesende de naeste van den bloede van den voorschreven fundateur daer nae was d voorschreve vicarie in den troubel gedonfereert geweests bij eenen Cornelis Jansz Molenaer tot Alckmaer op een van de vrunden deur wiens overlijden d zelve vicarie vacerende alsoo d voornompde Cornelis Jansz Molenaer gestorven was omtrent inden jare |
| XVJc ende vijff hadde d impetrant als wesende de eenige outste ende naeste hoir vanden voorschreven fundateur d voorschreve vicarie geconfereert op Sijbrant Jansz sijnnen
soon omme daer op ter schole gehouden te werden welcke collatie de ed[ele] mog[ende] staten van Hollandt ende Westvrieslandt hadden geapprobeert ende geconfereert op den veertienden decemb[er] anno XVJc ende twaelff dienvolgende hadde d impetrant van wegen sijn voorschreve soon in presentie van notaris ende getuijgen genomen possessie vande goederen ende landen totte voors[chreven] vicare specterende doende gras ende aertroeringe ende plegende andere alsulcke acten als in soodanige saecken werden gerequireert ende hadde alle t selve met notaris ende getuijgen denuncieren ende aenseggen den weesmeesteren van Nijedorp gedaechdens in desen d welck hij verstaen hadde d voorschreve landen ende goederen wilden trecken ende den impetrant ofte sijnen soon als rechte possesseur der selver de vruchten ende jaerlijcx
innecommen van dien laten volgen ende genieten end ealsoo de gedaechdens soot scheen daer toe niet en wilde bestaen ende weijgerich waren omme van den preceptie van de vruchten der voorschreve landen affstandt te doen was d imp[etran]t genootsaeckt geweest te impetreren mandament in cas van mainctenue ende uuijt crachte van dien gen gep[]e voor desen hove te doen dachvaerden tot seeckeren dage ten dage dienende was bij den impetrant eijsch gedaen ende geconcludeert nade overleveringe van deinformatie van den deurwaerden dat d eimpetrant gemaincteneert gestijft ende gesterckt soude werdne inde possessie vande vicarie ende van de landen daer toe specterende breder vooren geroert ende de gedaechde gecondemneert alle hinder crot ende empeschement dne inpetrant daer inne
van gelijcken meer te doen ende dat bij provisei den imp[etran]t |
| geadjudiceert soude werden de recredentie maeckende eijsch van costen waer jegens van wegen den gedaechde was geallegeert dat wijlen heer Sijmon Willemsz in sijn leven geweest zijnde pastoor inde parochie kercke van Nijendoorp hadde inden jare XVc ende vijff ter eeren ende dienste godts gefundeert ende geerigeert inde zelve kercke seeckere vicarie ofte cappellerie eewidh te duijren op den altare van den apostelen Simonis ende Juda ende hadde de zelve gevoteert ende daer toe gegeven ende geassigneert verscheijden goeden breder inde brieven van fondatie van den XXen meij anno XVc vijff gespecificeert met expresse verclaringe ende ordonnantie dat naer sijn
doot t recht van patronaetschap ofte presentatie soude specteren behooren ende devolveren op den naesten van den bloede weerlijck sijnde van erffgenamen van hem fundateur welbestaende dat jonger man daer inne voor ouder vrouwe geprefereert souden werden ende soo deur lanverloop van tijden t bloedt soude comen te vervreempden soo datter twist soude mogen ontstaen inde linie van confangnenteijt des voorschreve fundateurs soo hadde hij gewilt ende begeert dat in sulcken gevalle trecht van presentatie voorts altijts sal wesen ende blijven bijden twee kerckmeesteren der voorschreve kercke tot Nijedorp alle snaer vorder inhouden van de voorschreve fundatie brieven daer van copie auctentijcq ten desen van wegen de gedaechdens werde geproduceert dienvolgende d voorschreve vicarie
succesivelijck gedonfereert geweest ende eijntel[ijk] gecomen sijnde an eenen Jacob Jacobssen ende de zelve mits sijn overlijden commende te vaceren alsoo ten zelven tijde wijlen Cornelis Janssen Molenaer van Nieudorp lest gewoont hebbende tot Alckmaer was de naeste in bloede van de voorschreve fundateur ende sulcx hem competerende de collatie ofte gifte van dien hadde hij in sijn leven de zelve vicarie gecon fereert op Cornelis Janssen van Nieudorp sijne |
| broeders soons zoontgen ter dier tijt out ontrent XIIIJ jaeren naer uuijtwijsen van d acte daer van voor not[ari]s ende getuijgen den XXJen julij anno XVc ende LXXXVIJ verleden ofte gepasseert die welcke oock dienvolgende
des anderen daechs als op den XXIJen julij voorschreve in de vrije ende ledige possessie der goeden tot d voors[chreven] vicarie specterende rechtelijck was gestelt ende d selve bij hem gapprehendeert gewest des hade d voorschreve Cornelis Janssen rechtelijck over gegeven ende geconsenteert dat buijten de incomen der voorschreve goeden jaerl[ijks] soude gaen LXV car[oli] gul[den] omme onder eenige arme vrunden ende maegen van voorschreven fundateur ende oock van den voorschreven collateur jaerlijcx verdeelt te werden ende dat geduijrende soo lange ende ter tijt toe d voroschreve Cornelis Jansz buijten in eenige universiteijt ende hooge schoole soude comen te wonen waerop aen heeren gecommitteerde raden van staten van Hoorthollandt d aprobatie versocht
sijnde alsoo eenige scheelen hem tegens d voorschreve gedaen collatie te opposeren was op den XVJen septemb[er] anno LXXXVIJ voors[chreven] bij den selven heeren gecommitteerde raiden geordonneert dat alle die geene die enich recht ofte actie tot d voros[ collatie pretenderen te hebben souden worden geinsinueert te compareren op den XIIIJen octobris doen eerstcomende voort collegie van den zelven rade om de zelve voorts gehoort gedisponeert te werden naer behooren volgens t welck de voorschreve insinuatie gedaen ende paertijen op alles gen vollen gehoort sijnde was eijntelijck op den IIIJen februarij anno XVc LXXXVIIJ de voorschreve gifte ende collatie in vougen als vooren gedaen bij de voornoemde gecommitteerden raden geaggreert
|
| ende geconfirmeert naer haere forme ende inhouden waer naer eenen Cornelis Dircxssen Pluijm getrout hebbende een van den maeschappe van voorschreve eerste fundateur hen niet geneugende met t gundt hem ten dien respecte uuijt d voorschreve LXV car[oli] gulden jaerlijcx werden uuijtgekeert hadde hen geaddresseert aende ed[ele] mo[gende] heeren staten van Hollandt ende op sijn te kennen geven den XVIJen februarij anno XVc LXXXIX vercregen hebbende seeckere ordonnantie daer bij verclaert worde dat geduijrende t leven vand en voornompden Pluijm ende sijn huijsvrouwe tot onderhoudt van henluijden ende hare kinderen jaerlijcx uuijtgerijct soude werden een gerecht derde part van den suijveren incompsten van de
voorschreve vicarie bij den possesseur van dien ende d zelve Pluijm uuijt crachte van dien trachtende t voors[chreven] derde paert te genieten was van wegen d voorschreve Cornelis Jansen possesseur der selver vicarie daer over gevoleert aende voornompde gecommitteerde ende vant Noorder quartijer ende Westvrieslandt ende was aldaer bij den apponictemente van den derden meij daer aen volgende verclaert dat d voorschreve Cornelis Janssen soude werden gemaincteneert ende gehouden inde possessie van de voorschreve vicarie met interdictie aen allen ende den ijegelijcken dien het aengaen mochte van den zelven int gebruijcken van de vruchten ende proffijten daer van procederende niet te turbeeren nochte eenich hinder ofte letsel te doen op peijne dat
anderssints daer inne sulcx soude werden voorsien als de gelegentheijt vander zaecke vereijsschen zoude waer naer alsoo echter d voorschreve Cornelis Dircxsz Pluijm bij den voornompden gecommitteerden raden van t Noorderquartijer aenhielt omme ijet voorders uuijt d voorschreve vicarie te genieten ende de saecke daer naer aling ende al gesubmitteert sijnde aende |
| selve raden was eijntelijck den XIX junij anno LXXXIX voorschreve bij uuijtspraecke verclaert dat d voorschreve Pluijm sijn huijsvr[ouw]e leven lanck geduijrende jaerlijcx uuijt gekeert souden werden de somme van XXV car[oli] gulden ende dat voorder de resterende penningen van de voors[chreven] LXV gulden jaerlijcx gedistribueert souden werden onder d andere schamele vrienden in conformite van de
voorgaende acte in date den vierden februarie anno XVc LXXXVIIJ middelertijt tot Nijendorp voorschreve opgerecht sijnde een arme weeskinderen huijs ende t selve qualijck versien sijnde van eenige middelen hadde d voorscrheve Cornelis Jansen Molenaer sijn recht van collatie totte voorschreve vicarie voor hen sijnen erven ende na comelingen gecedeert ende overgedragen tot behoeve van t selve nieuwe gefundeerde weeshuijs ende den armen onmondigen weeskinderen van dien hadde oock d voorn[oemde] Cornelis Janssen Leeckes [= Fekkis] ten behoeve als vooren sijn actie totte preceptie der vruchten van de voorschreve vicarie ende t gebruijck van den selven lande getransporteert aende voorschreve armen weeshuijse naeder blijckende bij de brieven daer van vorschepenen der stede Nijendoorp
gepasseert den XVIJ julij anno XVc XCVJ gelijck oock daer naer op den XXIIIJ septembris anno voorschreve de kerckmeesteren van Nijendorp voorn[oemd] voorden zelven schepenen aende selven armen weeshuijsen opgedragen ende getransporteert hadden alle t recht ende actie dat sij luijden van der kercke wegen tot de collatie van de voorschreve vicarie ofte anders hadde ofte naermaels souden mogen vercrijgen alt welcke de gedaechdens den ed[ele] mog[ende] heeren staten van Hollandt ende Westvrieslant op haere generale vergaderinge verthoont hebbende hadden haere ed[ele] mog[ende] aproberende ende aggreerende d voors[chreven] collatie van de voorschreve vicarie bij Corn[elis] |
| Janssen Molenaer op Cornelis Janssen Feecker
voorschreve gedaen voorts verclaert ende geaccordeert dat de gedaechdens alhijer ten behouve van t voors[chreven] arme weeshuijs souden mogen ontfangen ende genieten d incomste van de voroschreve vicarie geduijrende het leven van de voorschreven Cornelis Janssen Feeckes dienvolgende de gedaechdens gecomen sijnde in de possessie gebruijck ende preceptie der selver incommen ende d selve noch jegenwoordich continuerende alsoo d voorschreve Cornelis Janssen Feckes noch is in levende lijve hoewel nieumandt en vermochte hen luijden daer inne eenich verlet hinder ofte empeschement te doen t scheen nochtans dat d impetrant ende eeen Maritgen Wouters dochter voornemende ende pretenderende dat d voorschreve vicarie soude vaceren hadden hen onderstaen die collatie van dien te doen d eene op sijn soon ende
d andere op sijn soons soon sulcx onder den anderen twistich op de consangnimteijt des voors[chreven] fundateurs ende wije van hen beijden daer inne behoorden te werden geprefereert hadden voorts de impetrant van wegen sijn soon ende Wouter Dircxssen mede uuijt den naem van sijn soon respective hen onderstaen te nemen possessie van de landen totte voorschrev vicarie specterende t welck de gedaechdens om redenen voorschreve niet connende gedogen maer daer jegens protesterende ende bij middel van dien uuijtweerende denimpetrant mitsgaders den voorschreven Wouter Dircxssen ende sulcs haer oude ende deuchdelijcke possessie continueerende hadde d impetrant hen voorts geaddresseert aen desen hoogen rade ende op zijn te kennen geven geimpetreert hebbende mandament
van mainctenue ende t selve gedaen exploicteren aen gedaechdens concluderende ten dage dienende als |
| vooren is verhaelt waer jegens de gedaechdens antwoorden concludeerden tot subreptie ende obreptie ten fijnne van nijet ontfanckelijck ende bij ordine dat den impetrant sijnnen eijsch ende conclusie ontseijt soude sijn ende datter geene probisie en viel maeckende eijsch van costen ende nadien de voornompde impetrant geprsisteert hadde voor replijcque bij sijnnen eijsch ende de voornompde gedaechdens voor duplijcque bij haere antwoorde hadde t hoff partijen geordonneert op hare disserenten te schrijven bij memorien ende advertissementen van rechten ende daer van mette verificatien daer toe nodich te dienen onder den hove binnen veertien doen eerstcomende dagen
t welck gedaen sijnde hadden partijen hinc inde in rechten geconcludeert ende tot meermalen versocht hebbende dat hen recht ende justitie soude werden geadministreert hadde t hoff op den vierentwintichsten junij XVJc veertien verclaert t proces niet bevonden in staete omme eijntelijck getermineert te werden ordonnerende partijen op den achsten julij doen toecommende te com pareren voor seeckeren commissaris die hen luijden hooren ende vereenigen soude waert doenlijck indien nijet openen seeckere difficulteijten inden processe bevonden van t geallegeerde van partijen maecken proces verbael hem informeren wast noot ende den hove rapport doen omme t selve gedaen gedisponeert te werden nae behooren met reservatie van costen ten uuijteijnde toe van der
saecke welcken volgende de voorn[oemde] partijen voorden voors[chreven] commissaris comparerende ende aldaer niet connen accorderen hadde de selve commissaris gerpocedeert tot openinge van t navolgende difficulteijt dat de ge[daagd]ens souden verifieren dat Cornelis Janssen Molenaer geweest was de naeste van den bloede van den fundateur |
| van de vicarie in questie ofte dat hij geweest is inpossessie van t recht van patronaerschap dat d imp[etran]t soude verifieren dat sijne moeder Griete geweest is de dochter van Cornelis Willemssen ende dat de selve Cornelis was de broeder van Sijmon Willemssen fundateur van de vicarie in questie ende tot dijen eijnde doen recoleren de certificatien ende attestatien bij hem
geproduceert onder de letteren en d en f omme welcke difficulteijten te solveren ofte voldoen hadde de voorschreve partijen tijt genomen tot ad secundum nae de doen aenstaende vacantie van ougst behouden henluijden heurluijder debathe ofte reprochen indient hen goetdochte waer naer hadde d impetrant den hoogen rade bij requeste te kennen gegeven dat de gedaechdens geen reat wetende omme van gelijcken aen haerder sijde de voorschreve difficulteijten te voldoen de selve poochden te solveren met eenige ongefundeerde captien genomen soo uuijt des impetrants requeste ge[com]puteert aende mog[ende] heeren staeten van Hollandt omme te hebben confirmatie van colla[ti]e bij hem op sijnnen soon gedaen sijn venuencourt als eenige andere articulen van sijnne memorien desen rade overgelevert mitsgaders uuijt het
produceren van seeckere verclaringe daer inne deposante was Catarina Matijs dochter van Schagen onder de lettere f in den processe uuijt des suppl[ian]ts name geproduceert seggende dat hij suppliant bij de voorschreve requeste venuencourt memorien ende productie van de voors[chreven] verclaringe soo t eerste als tweede poinct vande voorschreve difficulteijten souden toestaen ende confesseren eo ipso dat hij bij sijnne voorschreve respective schriftuijren scheen te poseren ende te kennen te geven dat door dode van Cornelis Janssen Molenaer het voorschreve recht van patronaetschap op hem was gedevolveert ofte dat hij Molenaer de voortschreve vicarie inde troublen geconfereert hadde op een van de vrunden ende alhoewel d impeterant wel verhoopte alle t selve sulcx te sullen
debatteren dat sijnne pretense confessie d voorschreve gedaechdens tot solutien van de voorschreve difficulteijten nijet en soude cunnen dienen immers datse in allen gevalle irrelvant was omme daer mede te bewijsen dat de voorschreve Cornelis Janssen Molenaer van den bloede vanden voorschreven fundateur ofte in possessive juris patronatus geweest was als alle t selve ende wes meer van gelijcken teneur soude mogen sijn nijet anders van insto errere abuijs in des voorschreve fundateurs geslacht te kennen gegeven ende geposeert soo was d impetrant echter baducht dat hem de voorschreve pretense confessie in sijn goet gercht eenichsints soude mogen bejegenen te ware hij daer van ware gerelveert versouckende tot dien eijnde requeste civile met committinius aenden voorschreve pretense ende
nijetemin abusive confessie in sijn deuchdelijcke saecke soude mogen obsteren van alle t gundt bij hem offte uuijt sijnnen name bij de voorschreve sijnne req[uiran]te venuencourt memorien ende productie vande voorschreve verclaringe ofte eenige sijnne andere schriftuijren ende geproduceerde te kennen gegeven geseijt ofte geposeert soude mogen zijn eenichsins smaeckende confessie approbatie ofte emoligatie dat de voorschreve Cornelis Janssen Molenaer de naeste was van den bloede van den voors[chreven] fundateur ofte oijt in possessie van t voorschreve recht van patronaetschap was geweest ofte eenichsins de voorschreve gedaechdens dienende tot solutie van de voorschreve difficulteijten ter ordonnantie van den voorschreven rade t haeren laste geopent mitsgaders
van alle omissien versuijmenissen ende emologatien eenichsints daer toe geslagen welcke req[ues]te civile hem op den tienden martij XVJc vijftien verleent sijnde hadde de selve binnen behoorlijcken tijde gedaen presenteren concluderende ten dage dienende ten interinemente van dien nae sijnne forme ende inhouden maeckende in cas van debath eijsch van costen waer jegens de gedaechdens antwoordende concludeerde tot rejectie van de selve maeckende eijsch van costen versoucken dienonvermindert tot naerder debath van des impetrants req[ues]te civile te mogen producsern alsulcke certificatien als sij op den seventienden aprilis XVJc XV hadden beleijt maecken in cas van proces eijsch van costen ende nadien d voornompde impetrant gepersisteert hadde bij sijn versochte interme
ment consenterende itn versoeck van de gedaechdens behouden hem sijn debath bewijs ende reprochen ter contrarie hadde t hoff verclaert ende geordonneert dat acte van alles gemaeckt ende mette voorschreve requeste civile gevoucht soude werden bij den processe omme int visiteren van dien daer op sulck regardt genomen te werden als nae behooren admitterende voorts de gedaechdens tot productie van de certificatien voren verhaelt behouden den imp[etran]t daer jegens sijn gebath reprochen ende bewijs ter contrarie t welck gedaen sijnde hadden partijen tot meermalen versocht dat hen recht ende justitie soude werden geadministreert t hoff met rijpe deliberatie van rade deurgesien ende overgeven hebbende alle t gene ter materien diende was ende heeft mogen moveren doende rechte uuijten naeme ende
van weegen de hooge out ende graeffelijcheijt van Hollandt Zeelandt ende Vrieslandt sonder regardt te nemen op de requeste civile van den impetrant die hij van geenen noode en hadde maincteneert stijff ende sterck den impetrant inde possessie vel quasi van de vicarie ende landen daer toe specterende in questie condemneert de gedaechdens alle hinder ende empeschement den imp[etran]t daer inne gedaen costeloos ende schadeloos aff te doen interediceert hen van gelijcke meer te doen ende compenseert de costen van den processe om redenen gepronuntieert den XXen januarij 1616 |